پروستات ارگانی در بدن مردان است که در زیر مثانه قرار دارد و بخش ابتدایی مجرای ادراری از میان آن عبور می کند. اندازه غده پروستات با افزایش سن بزرگتر می شود و سلول های مسن و اسیب دیده از بین می روند. در برخی شرایط، سلول ها توانایی کنترل رشد و تقسیم را از دست داده و دیگر مانند سلول های سالم عمل نمی کنند و سرطان پروستات ایجاد می شود. این سلول ها به سرعت رشد کرده و قدرت گسترش به سایر قسمت های بدن و اختلال در عملکرد آنها را دارند. سرطان پروستات یکی از شایع‌ترین سرطان‌ها در مردان به شمار می‌آید که علایم زودرسی ندارد و ممکن است بیمار حتی سال‌ها بدون علامت باشد. از این رو، شرح حال، آزمایش خون و معاینه برای تشخیص زودهنگام بیماری از اهمیت خاصی برخوردار است.
برخی از علایم در افراد مبتلا به سرطان پروستات شامل تکرر ادرار، به خصوص در شب، جریان ضعیف یا قطره قطره ادرار، دفع دردناک یا سوزناک ادرار، وجود خون در ادرار، احساس فشار یا درد در مقعد، درد یا سفتی در پایین کمر، لگن یا ران است. البته باید توجه داشت که این علایم لزوماً به معنی ابتلا به سرطان پروستات نیست و در موارد التهاب و بزرگی خوش‌خیم پروستات هم این علایم مشاهده می شوند.
هدف از غربالگری، پیداکردن مواردی از سرطان است که در صورت عدم درمان ممکن است در معرض خطر بالایی برای انتشار باشند بنابراین با انجام اقدامات تشخیص زودهنگام، مداخلات درمانی، موثرتر و آسان تر خواهد بود. در مردان ۶۹-۵۵ ساله، برای غربالگری سرطان پروستات از یک آزمایش خون برای پیدا کردن آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA) استفاده می شود ولی در مردان ۷۰ سال به بالا، به طور معمول غربالگری انجام نمی شود.
آنتی‌ژن اختصاصی پروستات (PSA)، نوعی پروتئین است که از سلول‌های غده پروستات ترشح می‌شود. در شرایطی، از جمله سرطان پروستات، این پروتین در خون افزایش می‌یابد هر چند در بزرگی خوش خیم پروستات نیز ممکن است این آزمایش غیر طبیعی گزارش شود. سونوگرافی داخل رکتومی یا ام‌آر آی (MRI) نیز از دیگر راه‌های تشخیصی هستند. اما در نهایت نمونه‌برداری، بهترین و دقیق‌ترین راه تشخیص است به ویژه در افراد دارای PSA بالا که مشکوک به سرطان پروستات هستند.
درمان این بیماری به صورت مراقبت فعال یا با روش های درمانی موضعی از جمله جراحی و پرتودرمانی و درمان های سیستمیک مانند شیمی‌درمانی، ایمونوتراپی و هورمون‌درمانی امکان پذیر است. پزشک پس از تعیین مرحله و درجه سرطان و بر اساس عوامل گوناگون از جمله سود و عوارض هر روش درمانی همچنین با در نظر گرفتن تأثیر انتخاب درمان کنونی بر گزینه‌های درمان آینده در صورت عود مجدد سرطان، شرایط عمومی و امید به زندگی هر فرد، روند درمان را مشخص می کند.
برای جلوگیری از درمان های غیرضروری و ارائه درمان به موقع در آینده، از روش نظارت فعال استفاده می شود. در طول نظارت فعال آزمایش خون و نمونه برداری از پروستات و یا تصویربرداری انجام می شود تا در صورت بروز هرگونه تغییر در اندازه یا ماهیت تومور، به سرعت گزینه درمانی مناسب انتخاب شود.
تکنیک‌های جراحی انواع مختلفی شامل پروستاتکتومی لاپاراسکوپیک و پروستاتکتومی رادیکال (باز) دارد که غده پروستات به همراه بافت‌های اطراف و غدد لنفاوی برداشته می شود. در موارد محدود به پروستات، ممکن است با جراحی، درمان کامل انجام شود اما در سرطان‌های پیشرفته، در کنار جراحی، اقدامات بیشتری لازم است به عنوان مثال پرتودرمانی. در این روش انرژی پرقدرت اشعه ایکس به ناحیه مشخص شده توسط پزشک، تابیده می‌شود و با این روش سلول‌های سرطانی نابود می شوند. دو تکنیک رایج پرتودرمانی، روش بیرونی یا اکسترنال و داخلی یا براکی تراپی است. شیمی درمانی هم می تواند بخشی از برنامه درمانی بیمار باشد که در این روش داروها به صورت داخل وریدی یا به شکل قرص برای از بین بردن سلول‌های با رشد سریع به کار می روند. زمان شروع این روش درمانی و انتخاب نوع دارو بر اساس نظر پزشک درمانگر است.
ممکن است در برخی از بیماران از روش هورمون درمانی استفاده شود. در این روش به کمک دارو، دسترسی هورمون مردانه تستوسترون به پروستات متوقف می‌شود که می تواند با توقف تولید هورمون یا بلوک گیرنده های هورمون در پروستات باشد و به این ترتیب، رشد و گسترش سلول های سرطانی متوقف می شود. اگر این داروها موثر نباشد، جراحی برای برداشتن بیضه‌ها انجام می‌شود تا منشا تولید هورمون از بدن خارج شود.
شایان ذکر است که داروها و مواد گیاهی نمی‌توانند جایگزین درمان‌های استاندارد پزشکی برای درمان سرطان پروستات شوند و برخی داروهای گیاهی و رژیم‌های غذایی ممکن است احتمال رشد تومور را کاهش دهند.
