سرطان استخوان طیف وسیعی از سرطان‌هایی است که بافت استخوان را درگیر می‌کنند. به سرطانی که از ابتدا از بافت استخوانی شروع شود، سرطان اولیه استخوان گفته می‌شود اما متاستاز، مواردی از درگیری استخوان است که در اثر گسترش سرطان از بافت‌های دیگر بدن ایجاد می شود. سرطان ریه، پروستات و پستان شایع‌ترین سرطان‌هایی هستند که به بافت استخوانی متاستاز می‌دهند.
سرطان استخوان بسیار نادر است و نوع بدخیم آن، در نوجوانان و جوانان بیشتر شایع است، اما در کودکان و بزرگسالان نیز گزارش شده است.
بعضی توده های استخوان، خوش خیم هستند و سرطان محسوب نمی شوند مانند استئوبلاستوما که به سایر بافت ها گسترش نمی یابد و با جراحی قابل درمان است.
تشخیص سرطان استخوان در مراحل اولیه مهم است. از جمله انواع سرطان استخوان این موارد است:
استئوسارکوم
شایع ترین سرطان اولیه در استخوان و اغلب در بین افراد جوان بین ۱۰ تا ۳۰ سال است. این تومور استخوان بازو، لگن و پاها را بیشتر درگیر می کند.
کندروسارکوم
دومین سرطان شایع در استخوان است که از سلول های غضروف منشا گرفته و در افراد ۷۵ سال به بالا بیشتر دیده می شود. علاو بر استخوان های لگن و پا، این بیماری در نای، حنجره و قفسه سینه نیز موجب سرطان می شود.
یوینگ سارکوم
بیشتر در کودکان و نوجوانان و اغلب در استخوان ساق پا و لگن دیده می شود.
فیبروسارکوم
بیشتر در استخوان پاها، بازوها و فک و در افراد میانسال و مسن دیده می شود.
کوردوما
تومور اصلی استخوان در جمجمه و استخوان های ستون فقرات و اغلب در افراد بالای ۳۰ سال است که ابتلا در مردان دو برابر زنان است. در صورت عدم درمان مناسب، امکان انتشار این تومور به غدد لنفاوی، ریه و کبد وجود دارد.
از جمله عوامل موثر در بروز سرطان بدخیم استخوان می توان به سابقه درمان رادیوتراپی، اختلالات استخوانی مانند بیماری پاژه، برخی اختلالات ژنتیکی ارثی مانند رتینوبلاستوما اشاره کرد.
سرطان استخوان علایم و نشانه های متنوعی دارد.
از مهم ترین علامت های سرطان استخوان، دردهای استخوانی و مفصلی است که در ابتدا این درد ثابت نیست و ممکن است در شب یا هنگام فعالیت بیشتر شود.
تورم نواحی نزدیک استخوان که البته تا مدت ها علامتی ندارد و بعد از مدتی باعث اثر فشاری و اختلال در عملکرد عضو می شود. سلول های سرطانی باعث تضعیف استخوان و در مواردی شکستگی و درد شدید می گردند.
با گسترش سرطان و مصرف مواد مغذی توسط سلول ها از طرفی و کاهش توانایی و مقاومت بدن، کاهش وزن و خستگی رخ می دهد.
برای تشخیص، معاینه بیمار و بررسی علایم و نشانه ها لازم است.
با استفاده از تصویربرداری هایی مانند اشعه ایکس، سی تی اسکن و ام آر آی امکان بررسی توده و شواهد پخش شدن سرطان در سایر نقاط بدن وجود دارد.
برای تشخیص قطعی سرطان استخوان، بیوپسی لازم است. در این روش، نمونه کوچکی از بافت استخوانی خارج شده و زیر میکروسکوپ بررسی و نوع و درجه سرطان مشخص می‌شود. انجام این شیوه‌های تشخیصی به پزشک کمک می‌کند تا منشا تومور را مشخص کرده و درمان مناسب را آغاز کند. بیوپسی به دو روش سوزنی و به روش جراحی انجام می شود.
درمان این بیماری اغلب شامل چند مرحله و معمولا شامل شیمی درمانی، جراحی و رادیوتراپی است. نوع درمان با توجه به ناحیه شروع سرطان، اندازه و شدت سرطان انتخاب می شود.
جراحی رایج ترین روش درمان سرطان استخوان و با هدف خارج سازی کامل سلول های سرطانی محسوب می شود، چراکه حتی اگر تعداد کمی از سلول ها باقی بماند، احتمال دارد که دوباره رشد کنند.
گاهی برای اطمینان از خارج سازی همه سلول های سرطانی، از بافت های طبیعی اطراف توده سرطانی هم برداشته می شود. گستردگی جراحی به اندازه و محل توده سرطانی بستگی دارد. اگر بخشی از استخوان برداشته شود، استخوان بازسازی خواهد شد و در مواردی که یک عضو کامل برداشته می شود، می‌توان از اندام مصنوعی یا پروتز استفاده کرد.
در رادیوتراپی از پرتوهای پرانرژی برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود. اغلب از رادیوتراپی پیش از جراحی و برای کاهش اندازه تومور به منظور امکان جراحی بهتر و حفظ بخش بیشتری از بافت استفاده می شود.
شیمی درمانی با استفاده از داروهای خوراکی یا وریدی و با هدف کاهش اندازه توده و کاهش احتمال گسترش بیماری به سایر بافت های بدن استفاده می شود.
ابتلا به پوکی استخوان زمینه‌ساز ابتلا به سرطان استخوان نیست اما بسیاری از افراد مبتلا به سرطان استخوان، به ویژه در موارد متاستاز از سرطان‌های پستان یا پروستات، احتمال بالایی برای ابتلا به پوکی استخوان دارند و باید از این نظر تحت درمان باشند.
