پیشگیری و تشخیص زودهنگام سرطان روده بزرگ

به مناسبت ماه آگاهی بخشی سرطان روده بزرگ

روده بزرگ بخشی از سیستم گوارش انسان است که بدخیمی آن، جایگاه سومین سرطان شایع در دنیا و ایران را دارد. غربالگری از دو طریق باعث افزایش طول عمر می شود:

۱. برداشتن پولیپ های روده قبل از تبدیل شدن به سرطان

۲. یافتن زودرس سرطان قبل از بروز علایم شدید و در نتیجه آسان تر شدن فرایند درمانغربالگری برای کسانی که در معرض خطر سرطان هستند انجام می شود.

برخی از افراد خطر بالاتری برای ابتلا به سرطان دارند به این منظور سه گروه خطر تعریف می شود:

۱. خطر متوسط، افرادی که حداقل ۴۵ سال سن دارند و هیچ عامل خطر بزرگی برای ابتلا به سرطان ندارند

۲. خطر افزایش یافته، در خانواده، فرد مبتلا به سرطان کولون و یا پولیپ روده پیش بدخیم وجود داشته و یا خود فرد قبلا مبتلا به سرطان روده بزرگ یا پولیپ روده بوده است یا یکی از بیماری های التهابی روده همچون کولیت اولسروز یا کرون دارد.

۳. خطر بالا، وجود سندرم های ارثی سرطان در خانواده شامل سندرم لینچ یا سندرم پولیپوز خانوادگیبرای غربالگری سرطان روده از روش های مختلفی همچون موارد زیر استفاده می شود:

• کولونوسکوپی، یک دستگاه لوله ای شکل که سر آن مجهز به دوربین است و پزشک به وسیله آن می تواند داخل روده را ببیند و در صورت نیاز نمونه برداری کند یا پولیپ را بردارد

• تست های آزمایشگاهی، که می توان خون در مدفوع را بررسی کرددر حال حاضر در ایران در برخی مراکز بهداشتی و درمانی شهری و روستایی غربالگری با تست ایمونوشیمیایی مدفوع با حساسیت بالا (FIT)انجام می شود و هم چنین افراد می توانند برای انجام روش های دیگر به پزشک در مراکز درمانی تخصصی تر مراجعه نمایند

غربالگری برای افراد جامعه که در گروه خطر افزایش یافته و بالا نیستند از سن ۴۵ یا ۵۰ سالگی آغاز می شود و بر اساس نوع غربالگری طبق نظر پزشک هرچند سال تکرار می گردد.برای بیماران با احتمال خطر ابتلای بالا، غربالگری از سن ۴۰ سال و یا ۱۰ سال زودتر از سن بروز سرطان در افراد خانواده، آغاز و طبق نظر پزشک تکرار می شود.

در بیماران مبتلا به کولیت اولسروز یا کرون غربالگری طبق پروتکل این بیماری ها و نظر پزشک معالج باید انجام شود.افراد با سندرم های خانوادگی سن غربالگری پایین تری دارند زیرا سرطان در این افراد در سنین کمتری ممکن است بروز پیدا کند. مراجعه منظم به پزشک و غربالگری طبق برنامه دقیق برای این افراد لازم است.

چه روش هایی برای کاهش خطر بروز سرطان کولون وجود دارد؟

۱. مصرف آسپیرین برای حداقل ۵ تا ۱۰ سال می تواند خطر بروز سرطان روده بزرگ را کاهش دهد. قبل از مصرف اسپرین باید با پزشک مشورت کرد.

۲. مصرف غذای سالم شامل سبزیجات فراوان و اجتناب از مصرف غذاهای فرآوری شده و کاهش مصرف گوشت قرمز به پیشگیری کمک می کند.

۳. کاهش و قطع مصرف الکل (مصرف بالای الکل با خطر بروز بالای سرطان کولون همراه است)

۴. افزایش فعالیت بدنی و ورزش باعث کاهش خطر بروز سرطان می شود

۵. مصرف کافی ویتامین دی از طریق مواد غذایی به پیشگیری کمک می کند

۶. نگه داشتن وزن در طیف سالم از دیگر روش هاست چرا که چاقی باعث افزایش خطر بروز سرطان خواهد شد

۷. قطع مصرف دخانیات به پیشگیری از بسیاری از سرطان ها از جمله روده بزرگ کمک می کند